Sanat harikası 'Bonsai'

Sanat harikası 'Bonsai'

Ve işte zor doğa koşullarına rağmen, sarp dağların yamaçlarıyla kaya çatlaklarında boy veren kavruk cüce ağaç BONSAİ. Saksıya taşınmış doğa olmanın ötesinde, kaba büyüklükleri güçsüz kılıp öze bakışı keskinleştiren bir dünya görüşünün de simgesi olan Bonsai, insan ve doğanın yetkin uyumunun ilginç bir sonucudur.

Uzmanlara göre gerçek Bonsai; yönlendirilmek için kesilmeyen, budak yeri ve madeni tel taşımayan ağaçtır. Doğayı saksıda yaratmada mükemmeliği yakalamanın yolu iyi bir gözlem yeteneği, sabır, büyük bir ustalık ve özenden geçer. Ağacın yaşı ise, sanıldığı kadar büyük bir öncelik taşımaz; iyi bir Bonsai ikiyüz yıllık olabileceği gibi 10-15 yıllık da olabilir.

22 yüzyıl önce Çin'de doğan Bonsai sanatı 10.11. yy.'larda Budist rahiplerle birlikte Japonya'ya gelmiş. Bonsai ile ilgili en eski kaynakların 600'lü yıllarda- Tang Hanedanı Döneminde- yapılmış Çin minyatürleri olduğu belgeleniyorsa da, kimi araştırmacılar saksılarda yetiştirilmiş bazı çamlar ve meyve ağaçları ve bambuların görüldüğü bu minyatürlerden daha çok öncelere, İ.Ö. 206- İ.S. 221 yılları arasında hüküm süren Han Hanedanı dönemine kadar götürür.

Başlangıçta Japon derebeyleri (Shogunlar) için dinlendirici bir hobi ve felsefi düşünceye dalmak için bir araç özelliği taşıyan Bonsai, Uzakdoğu yaşam felsefesinin bir ifadesi sayılabilecek özelliklerine sahip olmasından dolayı yaşamın ayrılmaz bir parçası haline gelir ve küçücük bir saksı içerisinde ağaç yetiştirme işine kendini adayanların sayısı her geçen gün artar.

14. yüzyılda Çin'den Japonya'ya yoğun bir Bonsai ticareti söz konusu olmaya başlar. Doğanın yetkin uyumuna ulaşma çabası, inançlı kişileri etkiler ve yüzyıldan fazla yaşayan Bonsailer kişilerin ilgisini çeker. Günümüzde adeta sanayi dalı haline gelen Bonsai sanatı Batı'da da bir koleksiyon, dekoratif obje ve antika olmaktan öteye geçmez.

Bonsai kabı seçimi iyi bir Bonsai yetiştirmek için çok önemlidir. Genellikle renkli sırlı ya da sırsız toprak saksılar seçilmelidir. Yuvarlak, kare, oval, dikdörtgen, sekizgen ya da boğumlu olabilirler ve altlarında fazla suyun akabileceği bir ya da iki delik bulunmalıdır. Kapların boyut ve renk olarak ağaçla uyumlu olması çok önemlidir. Başlangıçta bitki küçük olduğundan, kabında bu oranda küçük olmasına dikkat edilir.

Tohum ekilirken seçilen kap parmak ucu kadar yani içine bir tohumun sığabileceği kadar olmalıdır. Kap ne kadar küçük olursa kökleri o kadar az besin alacaktır. Burada amaç; bitkinin beslenmesine engel olmak değil, aksine bitkinin uzun yaşaması için sağlıklı bir ortam yaratmaktır. Saksı ağacın türüne ve köklerin yayılma alanına göre 2-7 yılda bir değiştirilmelidir. Yine burada dikkat edilecek bir başka konuda, her değişimde ağacın kabının bir öncekine göre 1-2 cm. büyük olmasıdır. Yetişkin bir Bonsai 30 ila 50 cm. arasındadır.

Görselliğin hoş bir şekilde sergilendiği Bonsai, bazen bir saksı içinde birden fazla ağacın bir araya gelmesiyle minyatür orman görünümü de alabilir.